“Ελευτεριά για σένα χάνομαι,
μα θα ‘ρθουν πίσω μου άλλοι ,
στρατοί οι γιοι μου και τ’ αγγόνια μου
και θα σε λευτερώσουν…”
Σαν σήμερα, 21 Οκτωβρίου 1931, ο Κυπριακός Ελληνισμός ξεσηκώνεται σύσσωμος, για πρώτη φορά, ενάντια στη Βρετανική Αυτοκρατορία. Πλήθος κόσμου βγήκε αυθόρμητα στους δρόμους διαμαρτυρόμενος για την ανθελληνική πολιτική των αποικιοκρατών και με αίτημά του τον προαιώνιο πόθο του λαού μας, την Ένωση με την Μάνα Ελλάδα.
Η ενοικίαση του νησιού μας και στην συνέχεια η εξαγορά του από τους Βρετανούς έφερε την άφιξη των αποικιοκρατών ως λυτρωτές από τους Οθωμανούς. Η προσάρτηση των Επτανήσων στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος το 1864 με την συγκατάθεση της Μ. Βρετανίας γέννησε προσδοκίες στους Έλληνες της Κύπρου για κάτι παρόμοιο. Όμως, η λυτρωτική εικόνα των αποικιοκρατών κατάρρευσε, αφού οι πολιτικές που εφάρμοσαν, αλλά και η γενικότερη τους στάση προς τον Κυπριακό Ελληνισμό, ξεκαθάριζαν το όνειρο προσάρτησης, με την συγκατάθεση τους, ήταν ουτοπικό. Το αποικιακό καθεστώς ουδέποτε αποδέχτηκε να λάβει μέρος σε οποιαδήποτε συζήτηση περί Ενώσεως. Αντ’ αυτού, ο τότε κυβερνήτης Σερ Ρόλαντ Στορς, σε μια προσπάθεια να επιβληθεί επί των αυξανόμενων απαιτήσεων του λαού, επέβαλε δυσβάσταχτους φόρους και επιχείρησε να αλλοιώσει την εθνική συνείδηση του λαού μας επεμβαίνοντας στην παιδεία και την εκκλησία.
Το ποτήρι ξεχείλισε στις 17 Οκτωβρίου 1931, όταν ο Μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος Μυλωνά, μαζί με άλλους Έλληνες «βουλευτές» δήλωσαν παραίτηση από το νομοθετικό σώμα. Τις επόμενες μέρες, σε διάγγελμα του στην Λεμεσό, ο Μητροπολίτης καλεί τον Κυπριακό λαό σε αντίσταση κόντρα στους βρετανούς και κηρύττει ανεπίσημη Ένωση με την Ελλάδα.
«Εν ονόματι Θεού και λαού κηρύττω την Ένωσιν μετά της μητρός Ελλάδος και την ανυπακοήν και ανυποταξίαν εις τους άνομους νόμους του ανήθικου φαύλου, και επονείδιστου καθεστώτος, όπερ καλείται ‘αγγλικόν καθεστώς»
Μητροπολίτης Κιτίου Νικόδημος Μυλωνά, Οκτώβριος 1931
Με το κυπριακό καζάνι να σιγοβράζει, η εξέγερση των Ελλήνων του νησιού ήρθε ως φυσικό επακόλουθο. Πληθώρα κόσμου πραγματοποίησε ειρηνική διαδήλωση στην Λευκωσία με τελικό προορισμό το κυβερνείο και αίτημα την. Ο κυβερνήτης Ρόλαντ Στορς αρνούμενος να συνομιλήσει για οτιδήποτε σχετικό με την Ένωση, ενίσχυσε την φρούρηση του κυβερνείου και μετέτρεψε την ειρηνική διαδήλωση σε αιματηρή. Ο λαός ως αντίδρασή του, συγκρούστηκε με τις δυνάμεις ασφαλείας, πολιορκώντας και πυρπολώντας το Κυβερνείο. Οι Βρετανοί απάντησαν με αληθινά πυρά ενάντια στους άοπλους διαδηλωτές σκοτώνοντας τον Ονούφριο Κληρίδη και τραυματίζοντας άλλους 15. Η πράξη τους αυτή πυροδότησε παρόμοιες αιματηρές ταραχές ανά το παγκύπριο και σημάδεψε για πάντα τις σχέσεις του Κυπριακού Ελληνισμού με τους αποικιοκράτες.
Πλέον δεν υπήρχε γυρισμός, ο οργανωμένος αντιαποικιακός αγώνας ήταν αναμενόμενος.
Γραφείο Τύπου
ΜΕΤΩΠΟ Κυπρίων Φοιτητών Ηνωμένου Βασιλείου
