Σαν σήμερα, 9 Οκτωβρίου 1967, δολοφονείται ο Ερνέστο (Τσε) Γκεβάρα.
Γεννημένος στο Ροσάριο της Αργεντινής το 1928, ήταν μέλος ολιγαρχικής οικογένειας η οποία όμως διατηρούσε πολύ προοδευτικές ιδέες, έχοντας επαφή με χαμηλότερα κοινωνικά στρώματα. Αν και η εκπαίδευση του ήταν κατοίκων, λόγω του σοβαρού άσθματος που είχε, ο Γκεβάρα κατάφερε να κοινωνικοποιηθεί με τα παιδιά της γειτονιάς του. Μέλος σοβαρής οικογένειας, και λόγω της εσωστρέφειας που τον διακατείχε στις μοναχικές του ώρες, ανέπτυξε μεγάλο ενδιαφέρων στη λογοτεχνία και την ποίηση διαβάζοντας από Αρχαία Ελληνικά Φιλοσοφία μέχρι κλασικά μυθιστορήματα.
Στα εφηβικά του χρόνια εγγράφηκε σε δημόσιο λύκειο πετυχαίνοντας καλά αποτελέσματα στα μαθήματα σχετικά με τις ασχολίες του (λογοτεχνία, ιστορία κλπ) και κάκιστα στα υπόλοιπα (μαθηματικά, αγγλικά κλπ). Ακολούθησε σπουδές στην εφαρμοσμένη μηχανική στο Μπουένος Άιρες συμμετέχοντας σε αρκετά δημόσια έργα στις γύρω πόλεις αλλά σταμάτησε όταν έπρεπε να φροντίσει την γιαγιά του στις τελευταίες τις μέρες. Η εμπειρία αυτή σε συνδυασμό με τις προσωπικές του εμπειρίες στα παιδικά του χρόνια τον ώθησαν σε αλλαγή κλάδου και έτσι κατέληξε σε ιατρική σχολή. Ολοκλήρωσε τις θεωρητικές του σπουδές αλλά δεν ολοκλήρωσε ποτέ την πρακτική του άσκηση για να επαγγέλλεται γιατρός. Έχοντας τις ιατρικές γνώσεις, εργάστηκε ως νοσοκόμος σε εμπορικά πλοία επισκέπτοντας αρκετές χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Επηρεασμένος κυρίως από κείμενα του Μαρξ, την αριστερή του φοιτητική δράση, αλλά και από τις εικόνες φτώχειας που αντίκρισε ως νοσοκόμος, ο Τσε αποφάσισε να γυρίσει την Λατινική Αμερική βοηθώντας όποιον το χρειαζόταν. Η ιεραποστολική αποστολή του, συνοδεύτηκε με τη σύνδεση του με διάφορες αριστερές οργανώσεις σε Περού, Βολιβία, Παναμά, Νικαράουα, Κόστα Ρίκα, Ισημερινό και Ελ Σαλβαδόρ. Όταν επισκέφτηκε την Γουατεμάλα όμως, η αποστολή του άλλαξε χαρακτήρα. Εκεί γνώρισε αρκετούς εξόριστους Αριστερούς Λατινοαμερικάνους και για πρώτη φορά ήταν υπέρ της κυβέρνησης. Όταν η CIA προσπάθησε να ανατρέψει την κυβέρνηση Άρμπενς της Γουατεμάλας και ο Τσε εντάχθηκε στην πολιτοφυλακή αλλά ως γιατρός. Μετά την πτώση Άρμπενς, ταξίδεψε στο Μεξικό, όπου ένα χρόνο αργότερα συναντήθηκε με τον Φιντέλ Κάστρο.
Ο Γκεβάρα εντάχθηκε στο κίνημα της 26ης Ιουλίου ως ο συνοδεύων γιατρός του Κάστρο αλλά συμμετείχε κανονικά στις εκπαιδεύσεις ανταρτών όπου και διακρίθηκε. Εκεί απέκτησε και το παρατσούκλι Τσέ, όπου στα αργεντίνικα ήταν κλασική προσφώνηση σε ένα φίλο ενώ ακουγόταν αστείο στους κουβανούς. Ο Τσε λοιπόν ως διοικητής αντάρτικων ομάδων βοήθησε το κίνημα στην ανατροπή του καθεστώτος Μπατίστα στην Κούβα.
Αποτελώντας μέλος της νέας κυβέρνησης προώθησε ριζικές μεταρρυθμίσεις ειδικά στον τομέα της υγείας και της παιδείας. Διετέλεσε διευθυντής της Κεντρικής Τράπεζας, διευθυντής δημόσιας βιομηχανίας αλλά και επίτροπος πολιτιστικής εκπαίδευσης του στρατού. Μετά το εμπάργκο από τις Η.Π.Α συμμετείχε σε παγκόσμια περιοδεία στηρίζοντας την Σοβιετική Ένωση όπου συναντήθηκε και με τον Μάο Τσετούνγκ. Στην περιοδεία εξασφάλισε μεγάλες ποσότητες ζάχαρης και βενζίνης για την χώρα του, και χρίστηκε υπουργός βιομηχανίας. Ενώ κρατούσε στάση αντίθετη της υιοθέτησης του σοβιετικού οικονομικού μοντέλου για την Κούβα.
Ιστορική ήταν η ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Δεκέμβριο του 1964. Ξεκίνησε κατηγορώντας τον ΟΗΕ ότι «νίπτει τας χείρας του» μπροστά στα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Ξεχώρισε η στάση του εναντίων των λατινοαμερικανικών δικτατοριών, των πολιτικών των ΗΠΑ αλλά και η συμπαράταξή του στο σχέδιο που πρότεινε η Καραϊβική για παγκόσμιο πυρηνικό αφοπλισμό. Το κυριότερο όμως ήταν ότι απεύθυνε μανιφέστο υπεράσπισης των λαών που μάχονται για την ελευθερία τους καλώντας τα μέλη του ΟΗΕ να στηρίξουν Καμπότζη, Λάος, Βιετνάμ Κογκό αλλά και Κύπρο.
Ένα χρόνο μετά τα αιματηρά επεισόδια του ‘63 και την παρουσίαση της πράσινης γραμμής για ντε φάκτο διχοτόμηση της Λευκωσίας ο Γκεβάρα σημείωνε τη βαναυσότητα με την οποία αντιμετωπίστηκε ο κυπριακός Ελληνισμός από την Τουρκία, τη Βρετανία και τις ΗΠΑ. Μίλησε επίσης για προκλητική στάση του ΟΗΕ απέναντι στην ανάγκη του λαού της Κύπρου για αυτοδιάθεση και για «νωπές μνήμες» από τον «όμορφο» εθνικοαπελευθερωτικό και αντιαποικιακό αγώνα της ΕΟΚΑ.
Η ειρηνική συμβίωση δοκιμάζεται επίσης –κατά βάναυσο τρόπο– στην Κύπρο, εξαιτίας των πιέσεων που ασκούν η τουρκική κυβέρνηση και το ΝΑΤΟ, αναγκάζοντας τον λαό και την κυβέρνηση της Κύπρου να υπερασπιστούν ηρωικά την κυριαρχία τους
Ο Γκεβάρα ολοκλήρωσε την ομιλία του με τη γνωστή φράση του «Patria O Muerte» ή στα ελληνικά «Πατρίδα ή Θάνατος». Μετά την Γ.Σ του ΟΗΕ, ξεκίνησε μια διεθνή περιοδεία κατά την οποία μίλησε στο Οικονομικό Σεμινάριο Αφροασιατικής Αλληλεγγύης προκαλώντας αντιδράσεις στο σοβιετικό μπλοκ. Η τελευταία του δημόσια παρουσία συνοδεύτηκε από τη δήλωση πως οι σοσιαλιστικές χώρες όφειλαν «να επωμιστούν το κόστος των εθνικοαπελευθερωτικών αγώνων». Αυτές του οι δηλώσεις μάλλον έφεραν και ψιθύρους για ρήξη σχέσεων με τον Κάστρο που ενδυναμώθηκαν με την εξαφάνιση του Τσε μια βδομάδα μετά την επιστροφή του στην Κούβα. Αρκετούς μήνες μετά, ο ίδιος ο Κάστρο διάβασε δημόσια ένα γράμμα του Γκεβάρα που δήλωνε παραίτηση από τα πολιτικά του αξιώματα αλλά και διευκρινίζει πως η Κούβα δεν είχε καμία ανάμιξη στη δράση του ιδίου στο Κονγκό.
Στο Κονγκό βοήθησε οργανωτικά τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό αλλά και με έμψυχο υλικό αφού είχε στο πλευρό του μια φάλαγγα πέραν των 100 Κουβανών. Η επιλογή του Κονγκό όμως δεν ήταν τυχαία αφού κατά τον Τσε αποτελούσε τον αδύναμο κρίκο του ιμπεριαλισμού. Μετά από μάχες, πέρασε έξι μήνες στην Τανζανία και έπειτα, αρχές του 1966, ταξίδεψε στην Πράγμα με πλαστό διαβατήριο. Στην Πράγμα σχεδίασε νέο λατινοαμερικανικό αντάρτικο με στόχους την Βολιβία και το Περού.
Υπό συνθήκες άκρας μυστικότητας, με αλλαγμένη εμφάνιση και επίσημο έγγραφο διαπιστευμένου μέλους του Οργανισμού Αμερικανικών κρατών που πραγματοποιούν έρευνα πάνω στις κοινωνικοοικονομικές σχέσης της αγροτικής Βολιβίας, ο Γκεβάρα φτάνει στην Νιανκαουασού. Στην περιοχή υπήρχαν 1277 εκτάρια αγορασμένης γης με σκοπό ανέγερσης στρατοπέδου, αφού ήταν ιδανική τοποθεσία λόγο των Βουνών αλλά και του αραιοκατοικημένου χαρακτήρα της. Με κουβανέζικο πυρήνα και αρκετές δωροδοκίες αξιωματικών της Χωροφυλακής το στρατόπεδο εκπαίδευσης κατέστη δυνατό υπό την κάλυψη μάλιστα παράνομης επεξεργασίας κοκαΐνης. Ο Κάστρο σε συνεργασία με τον εξόριστο πρώην αντιπρόεδρο της Βολιβίας Λεχίν και τον επίσης εξόριστο Πρόεδρο Εντενσόρο καλούσαν μυστικά τους βολιβιανούς να ενισχύσουν τις προσπάθειες του Τσε. Ο Μάριο Μόνχε, ΓΓ του Κομμουνιστικού Κόμματος της Βολιβίας, έθεσε όμως ως όρο συνεργασίας την υποταγή του αντάρτικου στο κόμμα του και έτσι ήρθε σε οριστική ρήξη με τον Γκεβάρα.
Οι πρώτες επιτυχίες του μικρού αντάρτικου ήρθαν τον Μάρτιο του ‘67 μετά από ενέδρες κατά του βολιβιανού στρατού. Έπειτα ο πρόεδρος Μπαριέντος αναγκάστηκε να παραδεχτεί την ύπαρξη αντάρτικου χωρίς όμως να αναφέρει τον Ερνέστο Γκεβάρα αφού ήξερε πως θα ενίσχυε αριθμητικά την «ξένη δύναμη που επιβουλεύεται τη χώρα». Έπειτα εκκένωσε την περιοχή, την κήρυξε ως στρατιωτική ζώνη, κατέστρεψε όλες τις σοδειές και απέκλεισε κάθε εμπορική συναλλαγή προς αυτή. Την ίδια ώρα οι ΗΠΑ έστειλαν 40 στρατιωτικούς ειδικούς να οργανώσουν 800 μισθοφόρους αντάρτες «πρασινοσκούφηδες» και προμήθευσαν τον ανοργάνωτο βολιβιανό στρατό με όπλα, πυρομαχικά και ασυρμάτους, ακόμα και με ελικόπτερα για να εξολοθρευθεί ο Γκεβάρα.
Στρατιωτικά ελικόπτερα μετέφεραν την επόμενη μέρα δημοσιογράφους, οι οποίοι αντίκρισαν τον νεκρό Γκεβάρα ξαπλωμένο σε ένα κρεβάτι με δύο σφαίρες στο σβέρκο. Το πτώμα του Γκεβάρα όμως δεν το είδε ούτε ο αδελφός του και η αποφυγή δημόσιας ταφής από το καθεστώς έφεραν ψιθύρους για ψευδή είδηση. Φωτογραφίες του νεκρού σώματος όμως που ήρθαν έπειτα στο φως της δημοσιότητας επιβεβαίωσαν τον θάνατο του Τσε.
Γραφείο Τύπου
ΜΕΤΩΠΟ Κυπρίων Φοιτητών Ηνωμένου Βασιλείου
