Σαν σήμερα, 9 Νοεμβρίου 1866, πραγματοποιείται το Ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου. Σε μια προσπάθεια για να εκφραστεί η θέληση των Κρητικών για Ένωση με την Μάνα Ελλάδα, το ολοκαύτωμα αποτελεί το σήμα κατατεθέν της Κρητικής Επανάστασης
Οι Κρητικοί μετά από Παγκρήτια Συνέλευση που έγινε στις 14 Μαΐου 1866 έθεσαν ενώπιον του σουλτάνου τα αιτήματα τους. Έστειλαν επίσης υπόμνημα στους Άγγλους, στους Γάλλους και στους Ρώσους μονάρχες, τους οποίους καλούσαν να βοηθήσουν για την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα. Το αποτέλεσμα ήταν η αδιαφορία των Άγγλων και των Γάλλων, αλλά και η ουδετερότητα της Ελλαδικής Κυβέρνησης οδηγούν τους επαναστάτες σε αδιέξοδο. Μονάχα η Ρωσία παίρνει στα σοβαρά την εθνική επιδίωξη των Κρητικών, χάρη στους Έλληνες πρόξενους. Στις 21 Αυγούστου οι Κρητικοί εν τέλη παντού αποφασίζουν να επαναστατήσουν από μόνοι τους, με σύνθημα «Ένωσις ή Θάνατος».
Τον Σεπτέμβριο και τον Οκτώβριο ο σουλτάνος άρχισε εκκαθαριστικές επιχείρησης με κυρίους στόχους τα Χανιά, το Ρέθυμνο και την Μονή Αρκαδίου. Στις 6 Νοεμβρίου καταφθάνουν οι Οθωμανοί έξω από την Μονή Αρκαδίου, όπου ήταν η έδρα της τοπικής επαναστατικής επιτροπής, αποθήκη πολεμοφοδίων και τροφίμων, καθώς και καταφύγιο πολλών Χριστιανών. Οι πολιορκούμενοι αρνήθηκαν τις προτάσεις προς παράδοση και έτσι στις 8 Νοεμβρίου οι Οθωμανοί ξεκίνησαν να επιτίθενται. Η μάχη ήταν άνιση, αφού αριθμούσε 15000 Οθωμανούς στρατιώτες μαζί με το πυροβολικό τους ενάντια σε 966 Έλληνες, από τους οποίους μόνο οι 250 ήταν σε θέση να πολεμήσουν. Της μάχης ηγήθηκε ο Πελοποννήσιος Ανθυπολοχαγός Ιωαννής Δαμακόπουλος και ο ηγούμενος Γαβριήλ.
Αφού δεν κατάφεραν να καταλάβουν την Μονή, συνέχισαν τις επιθέσεις και στις 9 Νοεμβρίου. Μετά το γκρέμισμα του δυτικού τείχους, οι Τούρκοι εισέβαλαν και ξεκίνησαν να σφαγιάζουν. Στην μπαρουταποθήκη έμελε να κλείσει τον επίλογο της, αυτή η ηρωική πράξη. Ο Κωστής Γιαμουδάκης ή κατ’ άλλους ο Εμμανουήλ Σκουλάς την ανατινάζουν και πέραν της θυσίας τους, πετυχαίνουν και τον θάνατο πολλών εισβολέων. Οι Οθωμανοί έκαψαν τον ναό και λεηλάτησαν τα ιερά κειμήλια, ενώ 100 περίπου Έλληνες πιάστηκαν αιχμάλωτοι, με 3-4 να διαφεύγουν.
Η επιθυμία των Κρητικών για Ένωση εκφράστηκε με τον ηρωικότερο τρόπο. Η θυσία τους αλλά και ο ηρωισμός τους, αποτελούν πυξίδα στις μέρες μας, καθώς χωρίς αυτά οι πόθοι των Ελλήνων είναι καταδικασμένοι να μένουν ανεκπλήρωτοι. Οι μάχες των Κρητικών αποτελούν το μέγιστο παράδειγμα ανιδιοτέλειας και με αυτούς ως παράδειγμα θα συνεχίζουμε τον αγώνα μας προς τον προαιώνιο πόθο της Ελληνικής Κύπρου μας. Τον δρόμο της ΕΝΩΣΙΣ!
Γραφείο Τύπου
ΜΕΤΩΠΟ Κυπρίων Φοιτητών Ηνωμένου Βασιλείου
