Σαν σήμερα, 2 Σεπτεμβρίου 1958, πραγματοποιήθηκε η μάχη που έμεινε γνωστή ως «σκυταλοδρομία θανάτου». Η μάχη όπου ένας αχυρώνας στο Λιοπέτρι γίνεται ένα Νέο «Xάνι της Γραβιάς», οι νέες Θερμοπύλες του Ελληνισμού. Η μάχη που ακόμα και έμμεσα ο βρετανικός τύπος της εποχής θα πλέξει το εγκώμιο των 4 ηρώων της ΕΟΚΑ που έπεσαν μαχόμενοι υπέρ πίστεως και πατρίδος.
Στις 30 Αυγούστου 1958, οι Ανδρέας Κάρυος, Ηλίας Παπακυριακού, Φώτης Πίττας και Χρήστος Σαμάρας βρέθηκαν στο Λιοπέτρι για να εκπαιδεύσουν τους νέους του χωριού, οι οποίοι ήταν ενταγμένοι στην ΕΟΚΑ. Την επόμενη μέρα μεγάλες δυνάμεις των Βρετανών φτάνουν στο Λιοπέτρι μετά από την προδοσία του αδελφού του Χρήστου Σαμάρα, Ηλία, καθώς δεν άντεξε στα βασανιστήρια των Βρετανών. Οι 4 ήρωες προσπάθησαν να δραπετεύσουν από το χωριό και να σπάσουν τον κλοιό των στρατιωτών επιβιβάζοντας σε ένα αυτοκίνητο. Εντοπίζονται και ξεσπά ανταλλαγή πυρών με ένα Βρετανό να σκοτώνεται. Εγκαταλείπουν το αυτοκίνητο και κρύβονται στον αχυρώνα του Παναγιώτη Καλλή.
Την επόμενη μέρα το χωριό αποκλείεται από τους Βρετανούς μέχρι να βρεθούν οι «τρομοκράτες». Κανένας κάτοικος δεν επιτρεπόταν να βγει από το σπίτι του ή να κυκλοφορήσει στους δρόμους εκτός των Βρετανών στρατιωτών. Προχωρούν σε ανακρίσεις και εξονυχιστική έρευνα όλων των σπιτιών. Έψαξαν δύο φορές και τον αχυρώνα, χωρίς όμως να ανακαλύψουν τους τέσσερις αντάρτες καθώς έριξαν μπαχαρικά μέσα στα άχυρα για να αποπροσανατολίσουν τα σκυλιά των Άγγλων. Τα μεσάνυκτα, οι Βρετανοί επέστρεψαν στο σπίτι του Καλλή που είχε τον αχυρώνα και τον ανέκριναν χωρίς αποτέλεσμα – ακόμα και όταν οι Βρετανοί απείλησαν να σκοτώσουν την οικογένεια του.
Το ξημέρωμα, ακόμα πιο ισχυρή βρετανική δύναμη προσέγγισε εκ νέου τον αχυρώνα, σίγουροι τώρα για την θέση των αγωνιστών λόγω της προδοσίας. Όταν μερικοί απ’ αυτούς πλησίασαν την είσοδο του αχυρώνα, δέχθηκαν τα πυρά των τεσσάρων. Ένας ελληνομαθής δεκανέας του στρατού τους, κάλεσε τους αντάρτες σε παράδοση, αλλά εισέπραξε τη σιωπή τους. Λίγα λεπτά μετά, ξέσπασε σφοδρή ανταλλαγή πυρών.
Ο Βρετανός λοχαγός Τέιλορ, ο οποίος συντόνιζε την επιχείρηση, περιέγραψε την αρχή της συμπλοκής. «Όταν αρκετοί στρατιώτες μας τραυματίστηκαν, διέταξα και ερρίφθησαν εναντίον του αχυρώνα χειροβομβίδες τριών τύπων ως επίσης και 11 βόμβες τύπου “ρουκέτας”. Τα αποτελέσματα όμως υπήρξαν περιορισμένα. Κατόπιν διαταγής μου, 14 στρατιώτες όρμησαν για να καταλάβουν τον αχυρώνα. Δεχθήκαμε αρκετούς πυροβολισμούς, τραυματίστηκαν ένας ακόμη στρατιώτης και ένας λοχαγός».
Σε μια στιγμή της συμπλοκής ένας από τους αγωνιστές επιχείρησε έξοδο βάλλοντας με το όπλο του, αλλά έπεσε νεκρός ύστερα από καταιγισμό πυρών εναντίον του. Λίγο μετά, φονεύθηκε και δεύτερος από τους τέσσερις. Οι δύο εναπομείναντες αντάρτες αμύνθηκαν λυσσαλέα για πάνω από πέντε ώρες.
Τελικά μερικοί Βρετανοί, καλυπτόμενοι από τα πυκνά πυρά των συμπατριωτών τους, ανέβηκαν στη στέγη του αχυρώνα. Άνοιξαν μια τρύπα από την οποία έχυσαν βενζίνη. Ταυτόχρονα, οι υπόλοιποι έριξαν χειροβομβίδες στον αχυρώνα, ενώ βρετανικό ελικόπτερο έριξε εμπρηστικές βόμβες. Ο αχυρώνας λαμπάδιασε. Μέσα από τις φλόγες πετάχτηκαν οι δύο αγωνιστές βάλλοντας συνεχώς κατά των πολιορκητών. Σχεδόν αμέσως όμως, έπεσαν νεκροί από τα θεριστικά πυρά των τελευταίων.
Έτσι έληξε το ολοκαύτωμα του Λιοπετριού.
«Tο δεύτερο «Χάνι της Γραβιάς» της νεώτερης ελληνικής ιστορίας. Αυτή η ονομασία αρμόζει εις μιαν των επικωτέρων μαχών εξ όσων έχει δώσει η ΕΟΚΑ, η οποία έλαβε χώραν εις ένα αχυρώνα του χωρίου ΛΙΟΠΕΤΡΙ την 2αν Σεπτεμβρίου 1958 μεταξύ Αγγλικού στρατού και τεσσάρων γενναίων μαχητών της ΕΟΚΑ, των Ανδρέα Κάρυου, Φώτη Σταύρου Πήττα(διδάσκαλου), Ηλία Παπακυριακού και Ξάνθου Σαμάρα. Η δράσις και των τεσσάρων ήτο πλουσιωτάτη. Εις την Οργάνωσιν κατετάγησαν μεταξύ των πρώτων.
Γεώργιος Γρίβας «Διγενής», Αρχηγός ΕΟΚΑ
Είναι πολύ δύσκολο εις εμέ να ξεχωρίσω μεταξύ των τεσσάρων αυτών παλληκαριών ποιος ήτο ο γενναίος των γενναίων, διότι και οι τέσσερες συνηγωνίσθησαν την στιγμήν εκείνη ποίος θα πέθαινε γενναιότερον. Μεταξύ των υπήρξεν ο αγωνιστικός, ο ψυχικός σύνδεσμος, αλλά και ο φιλικός δεσμός, όστις τους συνέδεε και προ του αγώνος της ΕΟΚΑ, στοιχεία τα οποία εχρησίμευσαν δια να σφυρηλατηθή το αίσθημα του καθήκοντος προς την Πατρίδα, η αλληλεγγύη και η μεταξύ των συναδέλφωσις.
Ο ηρωικός θάνατός των με συνεκίνησε βαθύτατα, υφ άς συνθήκας συνετελέσθη, αλλά και με υπερηφάνειαν, ως αρχηγός, τον κατεχώρησα εις τας σελίδας της ιστορίας της ηρωικής ΕΟΚΑ, διότι έδειξε, ποία στοιχεία περικλείει η Οργάνωσις… «των τρομοκρατών»!! και από ποία υψηλά ιδεώδη ενεφορούντο οι αναγνώσται της. Παρ’ όλον τον ψυχικόν πόνον, που ησθάνθημεν όλοι οι Έλληνες, ο θάνατός των μας ενέπλησε εθνικής υπερηφανείας, διότι με τέτοιους αγωνιστάς, ο αγών μας θα εκερδίζετο οπωσδήποτε. Εις τον τόπον που έπεσαν, εις τον ταπεινόν «αχωρώνα» του Λιοπετριού, θα στηθή ασφαλώς καλλιμάρμαρον μνημείον το οποίον θα συμβολίζη το δεύτερο «Χάνι της Γραβιάς», της νεωτέρας Ελληνικής Ιστορίας.
