Τον τελευταίο καιρό οι εξελίξεις στις συνομιλίες του Κυπριακού έχουν μπει στη καθημερινότητα των πολιτών και είναι πρώτο θέμα στα ΜΜΕ όπως και οι συζητήσεις για το τι μέλλει γενέσθαι έχουν αποκτήσει ξανά τη σημασία που τους αρμόζει. Μια συζήτηση η οποία χρήζει σοβαρής αντιμετώπισης είναι η ειρηνική συμβίωση μεταξύ Ε/κ και Τ/κ. Με αφορμή περιστατικά βίας ενάντια σε Τ/κ το Νοέμβριο αποφασίστηκε από κοινού μεταξύ του προέδρου Αναστασιάδη και του πάλαι ποτέ «διαλλακτικού» Ακιντζί η σύσταση μιας επιτροπής με στόχο την καλλιέργεια κουλτούρας ειρηνικής συνύπαρξης. Η επιτροπή, η οποία θα αποτελείται από 11 Ε/κ και 11 Τ/κ.
Πρόεδρος της επιτροπής των Ε/κ είναι ο Μιχαλίνος Ζεμπύλας όπου σε παρουσίαση του αποτυπώνει τις προτάσεις του για τη διδασκαλία της ειρηνικής συνύπαρξης. Συγκεκριμένα προτείνει δικοινοτικές εκδηλώσεις, όπως γιορτές, ημερίδες κλπ, διδασκαλίες ενοτήτων με θέματα την ειρηνική συνύπαρξη, τροποποίηση μαθημάτων και ένταξη κειμένων από Τούρκους και τ/κ λογοτέχνες, κοινές διδακτικές ώρες μεταξύ Ε/κ και Τ/κ μαθητών και άλλες δραστηριότητες για την επίτευξη αυτού του στόχου .
Παρατηρούμε λοιπόν πως η φιλοσοφία των προτάσεων του κ. Ζεμπύλα βασίζεται στην υπόθεση επαφής του Gordon W. Allport όπου εν ολίγοις στηρίζει πως η διαπροσωπική επαφή μιας μειονότητας και μιας πλειονότητας υπό συγκεκριμένες συνθήκες μειώνει τις προκαταλήψεις μεταξύ των δύο ομάδων. Η συγκεκριμένη πρακτική για το ζήτημα της ειρηνικής συμβίωσης Ε/κ και Τ/κ πέφτει σε δύο συγκεκριμένες παγίδες.
Πρώτον υποβαθμίζει το Κυπριακό από πρόβλημα εισβολής και κατοχής σε πρόβλημα διακοινοτικών διαφορών που μόνο με την παιδεία θα λυθούν. Όπως και η συζήτηση επί της ΔΔΟ υποβαθμίζει το πρόβλημα από παράνομη στρατιωτικής κατοχή σε συμφιλίωση δύο κοινοτήτων οι οποίες πήραν διαζύγιο και προσπαθούν να τα βρουν με μια επίτευξη ομοσπονδίας έτσι και αυτή η τακτική διδασκαλίας των μαθητών υποβιβάζει το πρόβλημα προβάλλοντας το ως προσπάθεια εναρμονισμού δύο ποδοσφαιρικών ομάδων χούλιγκανς.
Η δεύτερη παγίδα της επιτροπής έχει να κάνει με την εφαρμογή της υπόθεσης επαφής. Γιατί δεν μπορεί να εφαρμοστεί η υπόθεση στη Κύπρο θα ρωτούσε κάποιος; Η προφανής απάντηση είναι διότι η απόσταση των Τ/κ με των Ε/κ δεν δημιουργήθηκε ούτε από οικονομικούς λόγους (όπως εφαρμόστηκε μεταξύ μαύρων σε γκέτο και μεταξύ λευκών) ούτε από θρησκευτικές πεποιθήσεις (όπως εφαρμόστηκε για τη μείωση των προκαταλήψεων ενάντια στους ομοφυλόφιλους). Η δημιουργία αυτής της απόστασης έγινε αποκλειστικά από τη βρετανική κυβέρνηση κατά τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ (όπου εφάρμοσε το δόγμα διαίρει και βασίλευε) και από την τουρκική κυβέρνηση (όπου οργάνωσε προβοκάτσια π.χ. τα πογκρόμ κατά των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης) και κατ επέκταση την ίδια την κατοχή. Συμπερασματικά απορούμε, η απόσταση μεταξύ Ε/κ και Τ/κ δεν θα μπορεί να προκληθεί ξανά από τους ίδιους παράγοντες; Αν αποφασίσει ξανά η Τουρκία να χρησιμοποιήσει τις ίδιες τακτικές, τα διδάγματα της επιτροπής θα πετύχουν; Επιπλέον η υπόθεση αυτή έχει αποσπάσει πληθώρα αρνητικών κριτικών. Μία κριτική η οποία μπορεί να παρατηρηθεί και σε αυτή την περίπτωση είναι πως όταν πιέστηκε η επαφή μεταξύ δύο ομάδων οι προκαταλήψεις και οι εντάσεις όχι μόνο δεν εξαφανίστηκαν αλλά αυξήθηκαν.
Άξια αναφοράς είναι και η θέση της εκπαιδευτικού Ρένας Χόπλαρου στην επιτροπή αυτή. Αν και οι θέσεις της χρήζουν μεγαλύτερης έκτασης, μπορούμε εν τάχει να σταθούμε στην άποψη της για αφαίρεση της φωτογραφίας των ηρωομαρτύων Ισαάκ και Σολωμού από το οδόφραγμα του Λήδρα Πάλας. Αν η νοοτροπία της επιτροπής επεκτείνεται στις απόψεις της Ρένας Χόπλαρου καταλαβαίνουμε πως στόχος τους είναι η απόκρυψη γεγονότων και πραγματικοτήτων. Οι μαθητές δεν πρέπει να πέσουν σε περισσότερη ημιμάθεια απ’ ότι είναι τώρα καθώς είναι γνωστό πως η ημιμάθεια είναι χειρότερη της αμάθειας.
Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει όντως αποτύχει σε πολλούς τομείς. Δεν έχει αποτύχει μόνο στο να διδάξει στους μαθητές πως οι επιθέσεις όπως αυτές του Νοεμβρίου εδραιώνουν την κατοχή, έχει αποτύχει και στο να διδάξει την κριτική σκέψη, τον ορθολογισμό και τη δημοκρατία. Το γεγονός ότι οδηγούμαστε από τον ποδοσφαιρικό φανατισμό στον κομματικό οπαδισμό αποδεικνύει ότι το εκπαιδευτικό σύστημα δεν διδάσκει την αμφισβήτηση και την δίψα για μάθηση αλλά την τυφλή υπακοή σε οποιαδήποτε αυθεντία, είτε αυτή χαρακτηρίζεται συστημική είτε όχι.
Εν τέλει, αν η επιτροπή θέλει να διδάξει την ειρήνη σε μαθητές διαφορετικών εθνοτήτων μετατρέποντας τους σε «ειρηνικά ρομποτάκια», αποκρύβοντας τους ιστορικές πραγματικότητες και βάζοντας τους να συμμετέχουν σε κοινά μαθήματα με τραγουδάκια και ποιηματάκια αγάπης έχει αποτύχει και θα αποτύχει οικτρώς όταν ο ταραχοποιός που έδρασε την πρώτη φορά, δράσει ξανά. Αν όμως η επιτροπή αναδιαρθρώσει την παιδεία ούτως ώστε οι μαθητές να διδάσκονται τον ορθολογισμό, όπου η κριτική σκέψη θα καλλιεργείται και θα διδάσκονται έννοιες όπως η αλληλοκατανόηση τότε θα δημιουργηθούν πνευματικοί ανθρώποί οι οποίοι όπου και να ζήσουν δεν θα λειτουργούν ούτε με ρατσιστικά ούτε με μισαλλοδοξικά φίλτρα.
Σπύρος Δημοσθένους
Αντιπρόεδρος Μετώπου Κυπρίων Φοιτητών Ην. Βασιλείου
